သက္ၾကီးပညာရီးနန္႕ဘက္စံုဖြံ႕ျဖိဳး တုိးတက္ရီးအကြ်န္ရုိ့ႏိုင္ငံမွာ သက္ၾကီးပညာရီးနန့္ပတ္သက္လု့ိ တြိဆံုယွင္းလင္းပြဲတိ ကမကထလုပ္ခ်င္ေကလဲ လုပ္ဖုိ့အတြက္ အရည္အခ်င္းမျပည့္မွီျဖစ္နိန္ပါေရ။ တျခားႏုိင္ငံအင္တုိင္မ်ားမ်ားစြာ သက္ၾကီးပညာရီးနန့္ပတ္သက္လုိ့ အကြ်န္ရုိ့တိထက္ပုိလုိ့ အတြိအၾကံဳတိ ဟိကတ္ပါေရ။ ေဒကိစၥမွာ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္လဲ ဟိကတ္ပါေရ။ ေယဒါလဲ အကြ်န္ရို့ တန္ေဇနီယား (Tanzania) ကလူတိနားလည္စြာတခုက ပညာရီးေရ ဖြံ ့ျဖိဳးတုိးတက္ျခင္းတိအတြက္ အေျခခံက်ပနာအရီးၾကီးေရအရာတခု ဆုိစြာပင္ျဖစ္ေတ။
ဖြံ ့ျဖိဳးတုိးတက္ျခင္းမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္တခု ဟိေရဆုိေက ယင္းဟင့္စြာ လူသားတိလြတ္ေျမာက္ျခင္းဆုိစြာပင္ ျဖစ္ေတ။ အကြ်န္ရုိ့ပုိင္ ဖြံ ့ျဖိဳးတုိးတက္တုန္း ႏိုင္ငံတိမွာ စီးပြားရီး ဖြံ ့ျဖိဳးတုိးတက္မွဳအေၾကာင္းတိကို ေျပာကတ္ပါေရ။ ကုန္ပစၥ့ည္းတိ၊ ၀န္ေဆာင္မွဳတိ နန့္ စြမ္းရည္ ျမင့္တက္ရီးတိကုိလဲ ေျပာကတ္ပါေရ။ ေယဒါလဲ ယင္းကုန္ပစၥည္းတိစြာ လူတိအတြက္ အသံုး၀င္ေရ အရာတိျဖစ္ရဖုိ့၊ ၀န္ေဆာင္မွဳတိဆုိစြာလဲ လူသားတိဘ၀အဆင္ေျပေခ်ာမြိေအာင္၊ အက်ိဳးဟိလာေအာင္ လုုပ္ပီးဖုိ့လုိအပ္ပါေရ။ ႏုိင္ငံရီး၊ လူမွဳရီး နန့္ စီးပြားရီး အေဆာက္အအံုတိစြာ လူသားတိ ဂုဏ္သိကၡာနန့္ လြတ္လပ္မွဳကို ျမွင့္တင္ပီးဖုိ့လုိအပ္ပါေရ။ အကြ်န္ရုိ့တိေရ လုပ္ေဆာင္ခ်က္နန့္ တုိးတက္ျခင္း ရြယ္ရည္ခ်က္တိဟိေရ လြတ္ေျမာက္ျခင္းကိစၥ ကုိေျပာေက အဓိကေတာ့ လူသားအေၾကာင္း မပါေကမျဖစ္ပါ။ ေယဒါလဲ လူတိေရ ကုိယ္ရုိ့တုိးတက္ဖြံ ့ျဖိဳးဖုိ့၊ လြတ္ေျမာက္ဖုိ့အတြက္ ကုိယ္ရု့ိစြာကိုယ္ရုိ့ရာ လုပ္ရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ သူရုိ့ကို တျခားတစ္ေယာက္က တုိးတက္ေအာင္၊ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ လုပ္ပီးလုိ့မရ။ လူတိေရ ကုိယ္အားကုိယ္ကုိးရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ကုိယ့္ကံၾကမၼာကုိဖန္တီးဖုိ့အတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္နန့္ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ ဟိိေအာင္လုပ္ႏုိင္ေရ လူသားတိဧ။္စြမ္းပကားေရ လူသားတိကုိ တိရိ စၦာန္တိနန့္မတူေအာင္ ခြဲလုိက္ျခင္းပင္ျဖစ္ေတ။ ႏုိးၾကားစိတ္တိဟိလာစြာကုိ အကြ်န္ရု့ိဆုိလုိခ်င္ေရ တုိးတက္ဖြံ ့ျဖိဳးျခင္းလုိ့ မွတ္ယူသင့္ပါေရ။ ယင္းပုိင္ ႏုိးၾကားစိတ္တိ ဟိလာခါျပီးမွ လူသားတိေရ သူရုိ့စြာသူရုိ့၊ သူရုိ့ ပတ္၀န္းက်င္နန့္ လူမွဳအသုိင္းအ၀ုိင္း ၾကီးက်ယ္ေအာင္လုပ္ဖုိ့ စြမ္းပကားတိ ဟိလာဖုိ့ျဖစ္ေတ။
ယင္းပေခ်ာင္ဆုိေက တုိးတက္ဖြံ ့ျဖိဳးျခင္းဆုိစြာ လူသားတိအတြက္၊ လူသားတိကုိယ္တုိင္ ေဆာင္ရြက္ရဖုိ့ အလုပ္တခုရာျဖစ္ေတ။ ရည္ရြယ္ခ်က္က လူသားတိကုိ အသိအျမင္ေခါင္းပါးျခင္းနန့္ မီွခုိမွုဆုိေရ အတားဆီးတိကနိန္ လြတ္ေျမာက္လာစီဖုိ့အတြက္ပင္ ျဖစ္ပါေရ။ ပညာရီးဆုိစြာ လူတိကုိ ကုိယ့္ဘာသာကုိယ္ ထိန္းေက်ာင္းႏုိင္မွဳ၊ ကုိယ့္ဘ၀ကုိယ္ကုိ အာမခံပီးႏိုင္ဖုိ့၊ ကုိယ္ရုိ့နိန္ေရ ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိန္းသိမ္းႏုိင္မွဳတိ ျမွင့္တင္ႏုိင္ဖုိ့အတြက္ လူသားတိဧ။္ ကာယဥာဏ လြတ္ေျမာက္ျခင္းကုိ ျမင့္တင္ပီးေရ အရာျဖစ္ေတ။ ေယဇုနန့္ ပညာရီးက ရလာေရ အေတြးအေခၚတိ၊ ပညာရီးကနိန္ လႊတ္ပီးလုိက္ေတ စိတ္သႏၱာန္တိစြာ လြတ္လပ္မွဳကို ပီးႏုိင္ေရ အေတြးအေခၚတိျဖစ္ဖုိ့လုိအပ္ေတ။ ယင္းပုိင္ဗ်ာယ္ ပညာရီးက ပီးလုိက္ေတ အရည္အခ်င္းတိစြာလဲ လြတ္လပ္ေတ အရည္အခ်င္းတိဘဲ ျဖစ္ရဖုိ့။ ယင္းပုိင္မဟုတ္ခဆုိလုိ့ဟိေက ယင္းဟင့္ကို ပညာရီးလုိ့ သမုတ္လုိ့မရ။ လူသားတိကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ့အတြက္ ကြ်န္စိတ္ေပါက္လာေအာင္၊ လူသားတိ စြမ္းပကားႏွိမ့္က်လားေအာင္ လုပ္ေတ အရာေရ ပညာရီးမဟုတ္။ ယင္းဟင့္ေရ လူတိစိတ္ကို တုိက္ခုိက္ျခင္းပင္ျဖစ္ေတ။ ဆုိလုိခ်င္စြာက သက္ၾကီးပညာရီးဆုိစြာ လူသားတိကုိ သူရုိ့ဖာသာ သူရုိ့ တုိးတက္ဖြံ ့ျဖိဳးျခင္းတိလုပ္လာႏိုင္ေအာင္ ကူညီပီးျခင္းရာျဖစ္ေတ။ ယင္းပညာရီးစြာ နည္းေပါင္းစံုနန့္ လူသားတိဧ။္ စြမ္းပကားျမင့္တက္လာေအာင္ ပံ့ပုိးပီးရဖုုိ့ျဖစ္ေတ။ ဖြံျဖိဳးတုိးတက္ရီးအတြက္ လူသားတိကုိ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တိကို သူရုိ့ဖာသာသူရုိ့ ခ်လာႏိုင္ေအာင္ ကူညီရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ေနာက္ျပီးေက လူသားတိကို ယွင္းယွင္းလင္းလင္းေတြးျမင္တတ္လာေအာင္၊ ျဖစ္ႏုိင္ေျခဟိေရ တျခားနည္းလမ္းတိကုိ ေသေသျခာျခာခြဲျခမး္စိတ္ျဖာတတ္ေအာင္၊ ယင္းနည္းလမ္းတိထဲက တခုခုကို သူရုိ့အင္အားနန့္ သူရို့ ရြီးျခယ္တတ္လာေအာင္ လုပ္ပီးႏိုင္ရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ေနာက္ျပီးေက သူရုိတိ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တိကို လက္တြိအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ့ စြမ္းပကားတိဟိလာေအာင္လဲ လုပ္ပီးရဖုိ့ျဖစ္ေတ။
ပုဂိၢဳလ္ရီးနန့္ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာတုိးတက္ဖြံျဖိဳးျခင္းကုိ ခြဲျခားပစ္လု့ိမရ။ ေဒဟင့္မွာလူသားတိေရ ဖြံျဖိဳးတုိးတက္ျခင္းတိကို လုပ္လာႏိုင္ဖုိ့အတြက္ တုိးတက္ျခင္းဆုိစြာဇာဟင့္လဲ၊ ဇာပုိ္င္ ဦးတည္ခ်က္နန့္ သူ ့အသုိင္းအ၀ုိင္းကုိေခၚလားဖုိ့လဲ ဆုိစြာကို ဆံုးျဖတ္ရဖုိ့ျဖစ္ျပီးေက ပဇာပုိင္ ကုိင္တြယ္ေျဖယွင္းဖုိ့လဲ ဆံုးျဖတ္ရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ လူသားတိေရ သူ ့ပတ္၀န္းက်င္အသုိင္းအ၀ုိင္းနန့္ ကင္းကြာျပီးေက ဖြံ ့ျဖိဳးတုိးမွဳတိကို လီဟာနယ္ထဲမွာ လုပ္လု့ိမရ။ သူမ်ားတိကလဲ သူ့ရုိ့တိအတြက္ ဖြံ ့ျဖိဳးတုိးတက္လာေအာင္လုပ္ပီးလုိ့ မရ။ လူသားတိဧ။္ အသိအျမင္ႏုိးၾကားမွုဆုိစြာ စုိင္းစားျခင္း၊ ဆံုးျဖတ္ျခင္းနန့္ လက္တြိေဆာင္ရြက္ျခင္းကနိန္လာေရ။ ယင္းပုိင္ပ်ာယ္ သူ ့စြမ္းပကားကုိလဲ လက္တြိလုပ္ေဆာင္ခ်က္တိ လုပ္ျပီးမွရာတဆင့္ တုိးျမွင့္လုိ့ရဖုုိ့ျဖစ္ေတ။
အလုုပ္တိလုပ္ေတဆုိစြာ သူမ်ားနန့္ ပူေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းပင္ျဖစ္ေတ။ ယင္းပုိင္မဟုတ္ဘဲ တကြဲတျပားစီလားလုပ္ေက လူတိေရ စိတ္ပုိ္င္းဆုိင္ရာအရအင္အားခ်ိနိ ပနာ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာအရပါ ခိုကုိးရာမဟိ ျဖစ္လားတတ္ေတ။ ေယဇုနန့္ လြတ္ေျမာက္ရီးအတြက္ ပညာရီးေရ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းအတြက္ ပညာရီးပင္ျဖစ္ေတ။ ပဇာျဖစ္လုိ့လဲ ဆုိေက ယင္းပုိင္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွရာ လူသားတိေရ သဘာ၀ အေႏွာင္အဖြဲ ့တိနန့္ လူသားအခ်င္းခ်င္း ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ကန့္သန့္မွဳတိေအာက္က လြတ္ေျမာက္ႏုိင္ဖု့ိျဖစ္ေတ။ ေယဇုနန့္ ေဒနိန္ရာမွာ ပညာရီးဆုိစြာေရ ကာယကံသွ်င္ လူပုဂိၢဳလ္တိနန့္ ဆုိင္ျပီးေက ကာယကံသွ်င္ ပုဂၢိဳလ္တိ အတြိအၾကံဳနန့္ ဆက္စပ္နိန္ေရ။ သူရုိ့ အသိျမင္ႏုိးၾကားမွဳကုိ တျခားလူတိက လာလုပ္ပီးလုိ့မရ။ ေနာက္ျပီးေက ပညာရီးေရ လူမွဳရီးရာ အရာေရာက္လာဖုိ့အတြက္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တခုပင္ျဖစ္ေတ။ ပဇာျဖစ္လ့ုိလဲ ဆုိေက ပညာရီးေၾကာင့္ လြတ္လပ္လားခေရ လူတစ္ေယာက္ေရ အသုိင္းအ၀ုိင္းမွာ အရီးပါေရ လူျဖစ္လာျပီးေက ပညာရီးကဖန္တီးလုိက္ေတ သူ ့ေျပာင္းလဲမွဳတိေရ သူနိန္ထုိင္ေရ အသုိင္းအ၀ုိင္းအ၀ုိင္းကုိပါ အက်ိဳးသက္ေရာက္နိန္လုိ့ပင္ျဖစ္ေတ။ ေနာက္အျမင္တမ်ိဳး ဟိသိမ့္ေရ။ လူတိေရ တခုခုလုိခ်င္လုိ့ ပညာသင္ကတ္ေတ။ ယင္းပုိင္ ဖြံျဖိဳးတုိးတက္လာဖု့ိ စြမ္းပကားတိဟိလာေအာင္ သူရုိ့တိပညာ သင္ယူစြာေရ အသိအျမင္ႏုိးၾကားလာေအာင္နန့္ နားလည္မွဳပုိဟိလာေအာင္ လုပ္စြာပင္ျဖစ္ေတ။ ယင္းပုိင္မဟုတ္ဘဲ ထရံမွာခ်ိတ္ထားဖုိ့ ဘြဲ ့ရလက္မွတ္ရစြာေလာက္၊ ပညာတတ္ျဖစ္ေတဆုိေရ ဂုဏ္ပကာသနကို လုိခ်င္စြာေလာက္၊ ငါသိငါတတ္ဆုိေရ စိတ္ၾကီး၀င္စြာေလာက္ဘဲဟိေက ယင္းလူေရ ပညာရီးေၾကာင့္ လြတ္ေျမာက္လားေရလူလုိ့ မေခၚႏိုင္။ ယင္းပုိင္ စိတ္ဆႏၵတိဟိစြာေရ ေလာဘေဇာတက္ပနာ ေရာဂါရနိန္ေရ အသို္င္းအ၀ုိင္းဧ။္ ျပယုဂ္တခုပင္ျဖစ္ေတ။ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳထားေရ ဘြဲ ့ရလက္မွတ္ (၀ါ) သင္တန္းဆင္းလက္မွတ္တိ မ်ားလာစြာကို အသိအျမင္မ်ားလာစြာလုိ့မေခၚ၊ ယင္းဟင့္ေရ ဖြံ ့ျဖိဳးတုိးတက္ျခင္းနန့္ တခုလဲ မဆုိင္။
ေယဇုနန့္ သက္ၾကီးပညာရီးစြာ ဖြံျဖိဳးတုိ္းတက္ျခင္းအတြက္ဆုိေက လူသားတိဘ၀အတြက္ အစိတ္အပုိင္းတခု ျဖစ္နိန္ရဖုိ့။ ဘ၀ထဲမွာ ႏွစ္ပနာ ဘ၀နန့္ ခြဲျခားလုိ့ မရေအာင္ ဟိနိန္ရဖုိ့။ ပစၥည္းတခုပုိင္ တုိက္တာထဲမွာ ထည့္ထားျပီးေက တစ္ရက္၊ တပတ္ေလာက္ၾကာလုိ့ ကုိယ္လုိခ်င္ခါမွ ထုတ္ယူလုိ့ရေရ ပုိင္မျဖစ္သင့္။ ေနာက္ျပီးေက ပညာရီးကုိ လူတစ္ေယာက္ကိုအဓၶမ ပီးလုိ့မရ။ ပညာသင္ယူေရလူအားလံုးေရ ကိုယ့္စိတ္နန့္ကိုယ္ လုိလိုလားလား သင္ယူႏုိင္ရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ပဇာျဖစ္လုိ့လဲဆုိေက ဇာသူကဇာေလာက္ပင္ သင္ျပလီပတ္စီ သင္ယူရယ္လူတိက သင္ယူခ်င္ကတ္မွ ပညာရီးအရာေရာက္ဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ေနာက္ထပ္လုိ့ေျပာရေက သက္ၾကီးပညာရီးဆုိစြာ စုိက္ပ်ိဳးရီး၊ က်မ္းမာရီး၊ စာပီ နန့္ စက္မွဳလက္မွုကန္ဒ တိကုိက်ည္း သင္ေရ အရာမဟုတ္။ ေဒပုိင္ ကြဲျပားနိန္ေရ ပညာရီးကန္ဒတိကေတာ့ လူသားတိ ဘ၀တိနန့္ ဆက္စပ္နိန္စြာပင္ျဖစ္ေတ။ ယျပီးေက သူရု့ိတိ ပေဇာင္ပုိင္လူျဖစ္လာဖုိ့စြာနန့္လဲ ဆုိင္ေရ။ ပဲကုိ ေရာင္းဖုိ့အတြက္ ပဲစ်ီးကြက္လည္ပတ္ပံုနန့္ အဟာရ ခ်က္လုပ္ျခင္းအေၾကာင္းကုိ မသိေက ပဲကုိ ဘေဇာင္ပုိင္စုိက္ပ်ိဳးရဖုုိ့လဲ သင္ယူစြာေရ ထင္သေလာက္ အသံုး၀င္ဖု့ိမဟုတ္။ ဆုိလုိခ်င္စြာက သက္ၾကီးပညာရီးစြာ ေျပာင္းလဲ ျခင္းတိျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ျမွင့္တင္ပီးဖုိ့လုိအပ္ေတ။ တဆက္တည္းမွာဗ်ာယ္ လူသားတိေရ သူရုိ့ကုိ တျခားလူတိက လႊမ္းမုိးခ်ဳပ္ခ်ယ္ပနာ ေျပာင္းလဲႏွိမ့္က်ခုိင္းေရ အရာတိနန့္ သဘာ၀ေဘးဆုိးဒဏ္ေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲလားေရ (မလုိလားအပ္ေတ) အရာတိကို ေဒပညာရီးက ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္ရပါဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ထပ္လုိ့ဆုိရေက သက္ၾကီးပညာရီးစြာ လူသားတိ တဘ၀လံုးနန့္ ဆုိင္ပနာ၊ လူသားတိမွာ နဂုိဟိနိန္ျပီးသားအရာတိနန့္ စလုိ့ တည္ေဆာက္ရပါေရ။
ေျပာင္းလဲျခင္းနန့္ သက္ၾကီးပညာရီး
သက္ၾကီးပညာရီးအတြက္ ပထမဆံုးလုပ္ေဆာင္ခ်က္က လူတိကို ေျပာင္းလဲ (တုိးတက္) ခ်င္စိတ္ဟိလာေအာင္ ႏိုးဆြပီးျခင္းနန့္ ယင္းေျပာင္းလဲ (တုိးတက္) ျခင္းေရလဲ လက္တြိလုပ္လုိ့ ျဖစ္ေတဆုိစြာကို နားလည္ေအာင္လုပ္ပီးျခင္းျဖစ္ေတ။ ဆင္းရဲတြင္းနက္နိန္စြာတိ၊ ဒုကၡခံနိန္ရစြာတိစြာ ထာ၀ရဘုရားသခင္ လုပ္ထားလုိ့ သူ ့အလုိအတုိင္း ေဒပုိင္ဘဲနိန္ရဖုိ့ ဆုိေရ ယံုၾကည္ခ်က္ေရ လူသားတိ လြတ္လပ္ျခင္းအတြက္ အဓိက ရန္သူပင္ျဖစ္ေတ။ ကုိယ္ရုိ့ၾကံဳတြိခံစားနိန္ရေရ အေျခအနိန္တခုကို မလုိလားမႏွစ္သက္ေက ယင္းအေျခအနိန္ကနိန္ ေျပာင္းလဲ တုိးတက္ခ်င္စိတ္ဟိရဖုိ့။ ယင္းပုိင္မဟုတ္ေက ေဒဟင့္ေရ ကေကာင္းဆုိးရြားစီေရ ကိစၥပင္ျဖစ္ေတ။ ယင္းပုိင္ ဆင္းရဲျခင္းတိ၊ ေရာဂါကပ္ဆုိးတိ၊ ဖိႏွိပ္ျခင္းတိ၊ အာဏာသွ်င္တိေအာက္မွာနိန္ရစြာေရ လူသားတိဘ၀ကို ဆုိးရြားစီေရ ဆုိစြာကို လူသားတိအယင္ နားလည္ဖုိ့ လုိအပ္ေတ။ ယျပီးေက ယင္းဆုိးရြားေရ အေျခအနိန္တိကနိန္ ေျပာင္းလဲတုိးတက္ေအာင္ တစ္ေယာက္ခ်င္းစီျဖစ္ျဖစ္၊ စုေပါင္းလုိ့ပင္ျဖစ္ျဖစ္ လုပ္လိ့ုရေရ ဆုိစြာကိုလဲ လူသားတိ နားလည္ဖုိ့လုိအပ္ေတ။
ေယဒါလဲ ယင္းပုိင္အလုပ္တိကို သက္ၾကီးပညာရီးလုိ့ ေခၚေလ့ေခၚထ မဟိကတ္ေတပုိင္ သက္ၾကီးပညာရီးအဖြဲ ့အစည္းတိနန့္ ပညာရီးဌာနတိကလဲ ယင္းအလုပ္တိကုိ သူရုိ့လုပ္ေဆာင္ခ်က္တခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ေလ့ မဟိကတ္။ ယင္းပုိင္ယာ အဘုေသွ်တစ္ေယာက္ကုိ လမ္းေလွ်ာက္ဖုိ့ စကားေျပာဖုိ့ သင္ပီးစြာကိုလဲ ပညာရီးဆုိပနာ လူတိက မေခၚကတ္။ ေယဒါလဲ အဘုေသွ်တစ္ေယာက္ အခ်ိန္တန္လုိ့ သူ့စြာနန့္ သူူစကားမေျပာတတ္ ဆုိခါမွ ဂီလာနတိအတြက္ သီးသန့္ဖြင့္ထားေရ ေက်ာင္းတိကုိ ပုိ့ကတ္ေတ။ ယင္းပုိင္ပ်ာယ္ သက္ၾကီးပညာရီးအဖြဲ ့အစည္းတိက လူတိအတြက္လုိအပ္ေတ အသိျမင္ႏုိးၾကားျခင္းကိစၥတိကို မလုပ္ေကလဲ ေျပာင္းလဲျခင္းကေတာ့ သူရုိ့တိ လုပ္ေဆာင္နိန္ကတ္ေတ လုပ္ရပ္အေျခအနိန္တိ ဘားမွာအမ်ားၾကီး မူတည္နိန္ပါေရ။ ဖြံ ့ျဖိဳးတုိးတက္တုန္း ႏုိင္ငံတိမွာကေတာ့ ေဒအလုပ္ကို တစ္ေယာက္ေယာက္က ျဖစ္ျဖစ္၊ အဖြဲ ့အစည္းတခုကျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ပါေရ။ ေဒအလုပ္ကုိ အသုိင္းအ၀ုိင္းတုိးတက္ရီးေဆာင္ရြက္ေတလူတိကဘင္ျဖစ္ျဖစ္၊ ႏုိင္ငံရီးနန့္ဆုိင္ေရ ပညာရီးအရာဟိတိကဘင္ျဖစ္ျဖစ္၊ သက္ၾကီးပညာရီးၾဆာတိကပင္ ျဖစ္ျဖစ္၊ လုပ္ေကလဲ ေဒလုပ္ရပ္ေရ အဂယင့္မွာက အဖြဲ ့အစည္းနန့္ ကြ်မ္းက်င္မွဳနန့္ ဆုိင္ေရ ကိစၥတိရာျဖစ္ေတ။ အရီးၾကီးစြာက အလုပ္ျပီးေျမာက္ဖုိ့ရာျဖစ္ျပီးေက ေဒဟင့္ကို တုိးတက္ရီးနန့္ ပညာရီးလုပ္ေဆာင္ခ်က္တိအတြက္ အေျခခံက်ျပီးေက မဟိမျဖစ္လုိအပ္ေတ အရာတခုအျဖစ္ မွတ္ယူသင့္ေရ။
သက္ၾကီး ပညာရီး ဒုတိယအဆင့္လဲ ယင္းအတုိင္းရာျဖစ္ေတ။ ယင္းခ်င့္စြာ လူတိကို ပဇာပိုင္ ေျပာင္းလဲျခင္းတိကို သူရုိ့တိလုိခ်င္ေလ၊ ယင္းပုိ္င္ေျပာင္းလဲျခင္းတိကို ပဇာပုိင္ဖန္တီးရဖုိ့လဲ ကူညီျခင္းပင္ျဖစ္ေတ။ ဥပမာ- ရြာက လူတိကို ငွက္ဖ်ားေရာဂါပုိးဆုိစြာေရ အျမစ္ျပတ္ေအာင္တုိက္ဖ်က္လုိ့ရေရ၊ တသမတ္တည္း ၾကာရွည္ဒုကၡခံနိန္ရဖုိ့ အရာမဟုတ္ဆုိစြာကို သိေအာင္ ေျပာစြာေလာက္နန့္ မရသိမ့္ပါ။ သူရုိ့တိကို ငွက္ဖ်ားေရာဂါပုိးကို ဆီးတိေသာက္ပနာ၊ ျခင္တိကုိ ႏွိမ္ႏွင္းပနာ ပေဇာင္ပုိ္င္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ရေလ၊ ေရာဂါျဖစ္လာခါလဲ ပေဇာင္ပုိ္င္ ဆီးကုရေလ ဆုိစြာကိုပါ သင္ပီးရပါဖုိ့။ ေယဇုနန့္ အကြ်န္ရုိ့တိမွာ လူတိ အသိအျမင္ကို က်ယ္ျပန့္စီဖုိ့ သင္ယူျခင္းနန့္ ဆုိင္ေရ ျဖစ္စုိင္တိပါ၀င္ေရ ပညာရီးဆုိင္ရာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တိအမ်ားၾကီးဟိပါေရ။ ယင္းပုိင္ဗ်ာယ္ လူသားတိနန့္ လူ ့ပတ္၀န္းက်င္ကဘ၀တိ ျမင့္တက္လာဖုိ့အတြက္ အထက္ပါ ပညာရီးလုပ္ေဆာင္ခ်က္တိကို ေပါင္းစည္းဖုိ့လုိအပ္ပါေရ။ ယင္းဟင့္တိေရ ပညာသင္ျပသူ (လမ္းညႊန္သူ) တိအလုပ္ပင္ျဖစ္ေတ။
သက္ၾကီးပညာရီးနယ္ပယ္
ေယဇုနန့္သက္ၾကီးပညာရီးဆုိစြာ လူသားတိနားလည္ႏုိင္စြမ္းကို ျမွင့္တင္ပီးစြာတိ၊ လူသားတိႏုိးၾကားတက္ၾကြလာေအာင္လုပ္ပီးစြာတိ၊ ကုိယ့္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ကိုယ္တုိင္ခ်တတ္ေအာင္နန့္ ခ်မွတ္ျပီးသားဆံုျဖတ္ခ်က္တိကို ကုိ္င္တယ္ေျဖယွင္းတတ္ေအာင္ လုပ္ပီးေရ အရာတိပင္ျဖစ္ေတ။ ယင္းဟင့္မွာ ေလ့က်င့္ပီးမွဳတိ ပါေရ၊ ေယဒါလဲ ယင္းဟင့္ထက္ပုိသိမ့္ေရ။ ယင္းဟင့္မွာသြီးထုိးလံွဳ့ေဆာ္မွဳတိပါေရ၊ ေယဒါလဲ ယင္းဟင့္ထက္ ပုိသိမ့္ေရ။ ယင္းဟင့္မွာ အဖြဲ ့အစည္းတိနန့္ ရြိေျပာင္းျခင္းတိပါေရ။ ေယဒါလဲ သက္ၾကီးပညာရီးဆုိစြာ ရြယ္ရည္ခ်က္ဟိိဟိ နန့္ ျဖစ္လာဖုိ့ ယင္းဟင့္ထက္ အမ်ားၾကီး ပုိပါေရ။
ေယဇုနန့္ ပညာရီးသမားတိဘက္က ၾကည့္ေက သက္ၾကီးပုိ္င္းပညာရီးေရ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားဟိျပီးေက တစ္ခုနန့္ တစ္ခု မီွခုိနိန္ကတ္စြာကို တြိရေရ။
ပထမတမ်ိဳးက ေယဘုယသမားတိျဖစ္ေတ ႏုိင္ငံရီးလွဳပ္သွ်ားသူတိနန့္ ပညာရီးသမားတိပင္ျဖစ္ကတ္ေတ။ သူရုိ့တိေရ ႏုိ္င္ငံရီးပါတီတိက လူတိဟုတ္ခ်င္မွဟုတ္ဖုိ့၊ ယင္းပုိင္ဗ်ာယ္ အသုိင္းအ၀ုိင္းဖြံျဖိဳးတုိးတက္ေရးေဆာင္ရြက္သူ နန့္ ဘာသာရီးၾဆာတိ ဟုတ္ခ်င္မွလဲ ဟုတ္ဖုိ့။
ယင္းလူတိစြာ သူရုိ့တိ လုပ္နိန္ကတ္ေတ အလုပ္သေဘာသဘာ၀အရ ၾကားနိန္လုိ့ မရေရလူတိျဖစ္ကတ္ေတ။ သူရုိ့လုပ္နိန္ကတ္ေတအရာတိေရ လူသားတိ နိန္ထုိင္ေရ အသုိင္းအ၀ုိင္းကို ေျပာင္းလဲဖုိ့၊ အသံုးခ်ဖုိ့ ၾကိဳးစားကတ္စြာတိကို အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳဟိစီေရ။ ရြာကလူတိကို ငွက္ဖ်ားေရာဂါဆုိစြာ တုိက္ဖ်က္လုိ့ရေရလုိ့သင္ပီးလုိက္စြာေရ သူရုိ့ကုိ ပုိလုိ့ၾကီးမားေရ အသိုင္းအ၀ုိင္းတခုကို ေတာင္းဆုိျခင္းကို ျဖစ္ေပၚစီေရ။ အနည္းဆံုးသူရုိ့တိေရ ပုိးသတ္ဆီးတိ၊ ဆီး၀ါးတိ၊ အသိပညာပီးသူတိ ရဟိေအာင္ေတာင္းဆုိကတ္ဖုိ့။ သူရုိ့တိေရ သူရုိ့သိစြာေလာက္နန့္ ေၾကနပ္တင္းတိမ္နိန္ေရ တဆင့္ခံလူသားတိ ဟုတ္ကတ္ဖုိ့ မဟုတ္ဗ်ာယ္။ သူရုိ့လုိခ်င္စြာတိအတြက္ စိတ္အားထက္သန္လာေရ လူတိေရ ေျပာင္းလဲမွဳတခု မျဖစ္ေပၚလာေရအခါ (၀ါ) အစားထုိးဖုိ့ တခုခု မရေရအခါ ယင္းဟင့္တိကို မလုပ္ပီးႏုိင္ေရ အာဏာပုိင္တိကုိ မေၾကမနပ္ျဖစ္ပနာ မုန္းတီးလာကတ္ဖုိ့ ျဖစ္ေတ။ ေယဇုနန့္ သက္ၾကီးပညာရီးဆုိစြာ အဆင့္ျမင့္ ႏုိင္ငံရီးလုပ္ေဆာင္ခ်က္တရပ္ပင္ျဖစ္ေတ။
ေဒေယဘုယသမားတိ အလုပ္ေရ သက္ၾကီးပညာရီးအတြက္ အကၡရာပင္ျဖစ္ေတ။ သူရုိ့လုပ္ရဖုိ့ တာ၀န္တိျပီးခါမွ ေတာင္းဆုိမွဳတိ ျဖစ္ေပၚစီျပီးေက ျပသနာတိကို သတ္မွတ္ပီးႏိုင္ဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ယျပီးခါမွ အကြ်န္ရုိ့ေခၚေရ “ကြ်မ္းက်င္သူတိ” ကထိထိေရာက္ေရာက္ အသံုး၀င္လာဖုိ့ျဖစ္ေတ။ စာဖတ္သူတိကရာ ရြာတရြာကို လားျပီးေက နာလာေျမာင္းပုပ္တိကို ဘေဇာင္ပုိင္ ဆီးျဖန္းရဖုိ့လဲ ယွင္းျပေက ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း နားေထာင္ကတ္လိမ့္မယ္။ ေယဒါလဲ ယင္းရြားသားတိက ယင္းပို္င္ နာလာအင္းတိကို ပဇာျဖစ္လို့ ဆီးျဖန္းရလဲ၊ ဆီးျဖန္းလုိ့ ဇာျဖစ္လာဖုိ့လဲ နားမလည္ေက စာဖတ္သူတိ ျပန္လားခေရအခ်ိန္မွာ တခုလဲ ျဖစ္လာဖုိ့မဟုတ္။ ေယဇုေၾကာင့္နန့္ က်မ္းမာရီးအတြက္ ပညာပီးေရလူတစ္ေယာက္အနိန္နန့္ ယင္းပုိင္ယွင္းလင္းခ်က္တိကုိ သူကုိုယ္တိုိင္ ယွင္းလင္းႏုိ္င္ရဖု့ိျဖစ္ေတပုိင္ ယွင္းလင္းဖုိ့အတြက္လဲ ျပင္ဆင္ထားသင့္ေရ။ ရြာသူ၊ ရြာသားအမ်ားစုကရာ ျခင္သတ္ဆီးျဖန္းရေရ ရည္ရြယ္ခ်က္တိ၊ သူရုိ့ကုိယ္တုိင္ ပဇာပုိင္ ျဖန္းဖုိ့လဲဆုိစြာတိကို ၾကိဳလုိ့ သင္ယူေလ့လာထားကတ္ဖုိ့ဆုိေက ယင္းက်မ္းမာရီးပညာပီးသမားတိ ေလ့လာထားေရ တဖက္ကမ္းခပ္ အသိအျမင္တိေရ ပုိလုိ့အက်ိဳးသက္ေရာက္စီဖုိ့ ျဖစ္ေတ။
ကြ်မ္းက်င္သူတိနန့္ ဆုိင္ေရ သက္ၾကီးပညာရီးအဆင့္မွာ က်မ္းမာရီး၊ စိုက္ပ်ိဳးရီး၊ ပက္လက္ေခ်ေစာင့္ေသွ်ာက္ရီး။ စီမံခန့္ခြဲရီး၊ စာတတ္ေျမာက္ရီး နန့္ တျခားပညာရီးအမ်ိဳးအစားတိအျဖစ္ နယ္ပယ္အသီးသီးကြဲလားပါေရ။ ေယဒါလဲ ေဒနယ္ပယ္တခုစီစြာ လံုးခ်င္းက်ည္း ရပ္တည္လုိ့မရပါ။ သူရုိ့အလုပ္တခုနန့္ တစ္ခုေရ ေပါင္းစည္းဆက္စပ္နိန္ဖုိ့လုိေရ။ စုိက္ပ်ိဳးရီးကြ်မ္းက်င္ေရလူတိအလုပ္ေရ အဟာရေဗဒပညာသွ်င္တိ နန့္ ရြာသူ၊ ရြာသားတိကုိ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားစြာမွာ ေလ့က်င့္ပီးေရလူတိနန့္ ဆက္စပ္နိန္ရဖု့ိ။ ယင္းပုိင္မဟုတ္ေက ရြာသားတိကို စာသင္ပီးဖု့ိ လူတိနန့္လဲ ဆက္စပ္ပနာ လုပ္ခ်င္ေကလုပ္ရဖုိ့။ အဂယင့္မွာ သက္ၾကီးပညာရီးတခုလံုး ရုပ္လံုးေပၚလာဖုိ့အတြက္ ပင့္ကူအိမ္ပုိ္င္ တမွ်င္နန့္တမွ်င္ေသျခာ ရက္လုပ္ထားျပီးေက၊ တမွ်င္ခ်င္းစီက တျခားအမွ်င္တိကုိ ေထာက္ပံ့အားပီးပနာ ဆက္စပ္နိန္ေရပုိင္ျဖစ္နိန္ရဖု့ိ။ သက္ၾကီးပညာရီးမွာ အစျပဳျခင္းနန့္ ျပီးဆံုျခင္းဆုိစြာဟိေရလုိ့ အကြ်န္မဆိုလုိပါ။ ယင္းပုိင္ဗ်ာယ္ လူပုဂိၢဳလ္တဦးတစ္ေယာက္ (၀ါ) အသုိင္းအ၀ိုင္းတခုအတြက္ သက္ၾကီးပညာရီးနယ္ပယ္တုိင္းမွာ မဟိမျဖစ္ ပါရဖု့ိလု့ိလဲ မဆုိလုိပါ။ အကြ်န္ေျပာခ်င္စြာက သက္ၾကီး လူထုပညာရီးဆုိစြာ သူ့ဘာသာသူ သီးသန့္ ရပ္တည္လုိ့မရလုိ့ ေျပာခ်င္စြာ။ အဂယင့္ရာလူတိေရ သူရုိ့က်မ္းမာရီးပုိေကာင္းလာေအာင္ ျမွင့္တင္ခ်င္စိတ္ဟိေက က်မ္းမာရီးပညာပီးသမားေရ သူရု့ိတိကို ေရာဂါတိၾကိဳတာကာကြယ္ရီးအေၾကာင္းတိကိုေျပာယင္း တဆက္တည္း စုိက္ပ်ိဳးရီးနည္းလမ္းတိကုိလဲ ျမွင့္တင္ဖုိ့အတြက္လုိအပ္ေတဆုိစြာကို အသိအျမင္ပီးႏုိင္ရဖုိ့၊ ယင္းပုိင္မဟုတ္ေက ေရာဂါကုသရီး ဆီးပီးခန္းေခ်တစ္ခု အုတ္ျမစ္က်လာေအာင္ ကူညီပီးသင့္ေရ။ ယျပီးေက က်မ္းမာရီးအတြက္ ပညာပီးသမားတိမွာ စုိက္ပ်ိဳးရီးကြ်မ္းက်င္သူတိနန့္ပါ အဆက္အသြယ္ အခ်ိတ္ဆက္ဟိသင့္ေရ။ ေယမွရာ အသစ္ထြက္ေပၚလာေရ လူတိဧ။္ 63စိတ္၀င္စားမွဳကို ျဖည့္ဆည္းပီးႏုိင္ဖုိ့ျဖစ္တယ္။
ေယဒါလဲ တျခားတသီးပုဂိၢလိကတိနန့္ အသုိင္းအ၀ုိင္းတိက သူရုိ့စိတ္၀င္စားေရ သီးျခားကိစၥတိကို ေဆာင္ရြက္ခ်င္ေဆာင္ရြက္ကတ္ဖု့ိ။ ယင္းကိစၥတိအထေျမာက္ဖုိ့အတြက္ လူထုပညာရီးက သင့္ေလ်ာ္ေရ နည္းလမ္းနည္းနာတိ ျဖည့္စြက္ကူညီပီးႏုိင္ရဖုိ့ ျဖစ္ေတ။ ဥပမာ ယင္းပညာရီးေရ လူသားတိစာတတ္ေျမာက္ေရးကို ဦးတည္ဖုိ့အတြက္ စနစ္တက်ျပဳလုပ္ထားေရ ပညာရီးကို အေကာင္အထည္အေဖာ္ႏုိ္င္ခေကေတာင္ (လုိအပ္ေတ)စာအုပ္စာတမ္းတိ စီစဥ္ပီးႏုိင္ရဖုိ့ ျဖစ္ေတ။ လူထုပညာရီးဆုိစြာ လူတိကုိ သူရုိ့ပတ္၀န္က်င္မွာဟိျပီးသားပညာသင္ေထာက္ကူျပဳ အရင္းအျမစ္တိျဖစ္ေတ ဆီးကုခန္း၊ ဗဟုသုတဟိေရလယ္သမား၊ ေက်ာင္းၾဆာ တိဘားက ဘေဇာင္ပုိင္ သင္ယူလုိ့ ရေလဆုိစြာကို ျပသရဖု့ိ ျဖစ္ေတ။ သက္ၾကီး လူထုအပညာရီး အစပုိင္းမွာ အေျခခံအုတ္ျမစ္ခ်ေရနိန္နန့္ လူတိေရ သူရုိ့လုိခ်င္ေရ ဆႏၵတိ၊ အက်ိဳးစီးပြားတိကို မူတည္ပနာ သူရုိ့လုိခ်င္ေရ ပညာရီးပံုစံကုိ သူရုိ့ဘာသာ တည္ေဆာက္ရဖု့ိျဖစ္ေတ။ ပညာသင္ျပေရလူကုိယ္တုိင္ကလဲ ယင္းပုိ္င္လုပ္ေဆာင္ခ်က္တိကုိ သူလက္တြိလုပ္နိန္ေရ လုပ္ငန္းေဆာင္တာတိကနိန္တဆင့္ ျပသရဖိ့ုျဖစ္ေတ။ ယင္းဟင့္တိက လူတိအသိအျမင္ဗဟုသုတကို တုိးေအာင္လုပ္ေရ အလုပ္တိျဖစ္ေတ စာဖတ္ျခင္း၊ ေရဒီယုိနားေထာင္ျခင္း၊ ေဆြးေႏြးျခင္း၊ ကာယေလ့က်င့္ခန္းတိမွာပါ၀င္ျခင္း နန့္ တျခား ပညာရီးနန့္ဆုိင္ေရ ကာလတုိ သင္တန္းတိကုိ တက္ေရာက္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေတ။
သက္ၾကီးပညာရီး နည္းစနစ္
ဇာနည္းစနစ္က ဇာအခ်ိန္မွာ အသင့္ေတာ္ဆံုးလဲ ဆုိစြာက အေၾကာင္းအရာအမ်ားၾကီးဘားမွာ မူတည္ေရ။ အေျခခံအက်ဆံုးအခ်က္တခုက ဇာကိုရြီးျခယ္ရဖုိ့လဲ ဆုိစြာပင္ျဖစ္ေတ။ မိခင္တိေရ သားသမီးတိကုိ လမ္းေလွ်ာက္ဖုိ့၊ စကားေျပာဖုိ့စြာကို ပီးလုိ့မရ။ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ စကားေျပာျခင္းေရ အမိက အေသွ်ကို ပီးလုိ့ရေရ ပစၥည္းမဟုတ္။ အေခ်က သူ ့မွာနဂုိဟိျပီးသား လမ္းေလွ်ာက္ဖုိ့တတ္ေတ ပင္ကုိယ္စြမ္းရည္အရ လမ္းေလွ်ာက္ဖုိ့တတ္လာေအာင္ရာ အမိက ကူညီပီးစြာျဖစ္ေတ။ သက္ၾကီးပညာရီးဆုိစြာလဲ ယင္းအတုိင္းရာျဖစ္ေတ။ သင္ျပသူတိက သင္ယူသူတိကို သက္ၾကီးပညာရီးစနစ္မွာ သူရုိ့ပုိ္င္ဆုိင္ထားစြာတခုကို ပီးစြာမဟုတ္။ သင္ယူသူတိက သူ ့ပင္ကုိယ္စြမ္းရည္နန့္သူ တုိးတက္လာေအာင္ သင္ျပသူက ကူညီပီးျခင္းရာျဖစ္ေတ။ ဆုိလုိိခ်င္စြာကေတာ့ သက္ၾကီးပညာရီးစနစ္မွာ သင္ျပသူတိေရ သင္ယူသူတိနန့္တတူ သူရုိ့ခ်မွတ္ထားေရ ပညာရီးနန့္ လက္တြိလုပ္ေဆာင္ခ်က္တိမွာ အစကတည္းကပင္ ပါ၀င္ရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ သင္ယူသူတိက သူရုို့အတြက္ တခုခုရည္စူးပနာ လုပ္နိန္ေရအလုပ္တိမွာ ကုိယ္တုိင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မွရာ တခုခုရဟိနိန္ေရဆုိေရအသိ နန့္ အေတြးအေခၚေခ်တိကို လက္ဆုပ္လက္ကုိင္ျပဳမိႏုိင္ကတ္ဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ယျပီးမွရာ ယင္းအလုပ္တိေရ သူရုိ့တိအတြက္လုပ္ေတအလုပ္တိျဖစ္္လာဖုိ့။ သင္ယူသူတိဧ။္ ပူေပါင္းပါ၀င္ႏုိင္ေရအလုပ္တိကေတာ့ ဇာမဆုိျဖစ္ႏုိင္ေရ။ ေဆြးေႏြးျခင္းထဲမွာ ၀င္လုိ့ေဆြးေႏြးစြာပင္ျဖစ္ျဖစ္၊ စာအသံထြက္ပနာ ဖတ္စြာတိ၊ အသံမထြက္ဘဲဖတ္စြာတိ၊ ျမီကိုလုိအပ္ေတ အတုိင္းအတာပမာဏျဖစ္ေအာင္ထြန္ယက္စြာတိပင္ျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္ႏုိင္ေရ။ အရီးၾကီးစြာတခုက သင္ယူသူတိေရ လုပ္ယင္းကုိင္ယင္းပင္း သင္ယူကတ္ရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ပထမဥပမာထဲက အဘုေခ်တိ လမ္းေလွ်ာက္ဖုိ့တတ္ေအာင္ လမ္းေလွ်ာက္ယင္း သင္ေရပုိင္ပင္ျဖစ္ေတ။
ဒုတိယအေျခခံက်ေရအေၾကာင္းအရာတခုက လူတိေရ သူရုိ့စိတ္၀င္စားေရဘာသာရပ္တိထဲက သူရုိ့သိထားစြာတိကို သတိမျပဳမိခေကေတာင္မွ တခုခုကိုေတာ့ သိနိန္ကတ္ေတ။ သင္ျပသူ ၾဆာတိ မသိေရအေၾကာင္းအရာတခုခုကိုေတာ့ သူရုိ ့တိသိထားဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ဥပမာ ေျပာရေက ရြာသားတိေရ ဇာအခ်ိန္၊ ဇာရာသီမွာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ အဆုိးဆံုးျဖစ္တတ္ျပီးေက အသက္အရြယ္၊ နိန္ထုိင္မွဳနန့္ အလုပ္အကုိင္ကိုလုိက္လုိ့ ဇာလူအုပ္စုကအမ်ားဆံုး ယင္းေရာဂါကုိ ခံကတ္ရေလဆုိစြာတိကို သိကတ္ဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ယင္းပုိင္ သင္ယူသူတိ ၾကိဳတင္သိဟိထားေရ အေျခခံက်ေရအေၾကာင္းအရာတိကို အေျခခံျပဳျပီမွရာ ယင္းဟင့္နန့္ပတ္သက္လုိ့ ပုိလုိ့နားလည္မွႈတိဟိလာေအာင္ လုပ္ရဖုိ့ ျဖစ္ေတ။ သင္ယူသူတိ နဂိုသိဟိထားေရအေၾကာင္းအရာတိကို ဆြဲထုတ္ျပီးေက ရွိဆက္ျပီးေက သင္ဖုိ့အေၾကာင္းအရာအသစ္တိနန့္ ဆက္စပ္လုိ့ သင္ျပစြာေရ သင္ျပသူတိအနိန္နန့္ ကိစၥသံုးရပ္ကို လုပ္လုိက္ျခင္းပင္ျဖစ္ေတ။ ပထမအနိန္နန့္ သင္ျပသူက သင္ယူသူတိကို ပညာရီးျဖစ္စုိင္မွာ ပူးေပါင္းပါ၀င္လုိ့ ရေရဆုိစြာကို ျပသျပီးေက ပညာသင္ခ်င္ေရလူတိဧ။္ သူရုိ့စြာသူရုိ့ ယံုၾကည္စိတ္ကို တည္ေဆာက္လုိက္ေတ။ ဒုတိယတခ်က္အနိန္နန့္ သင္ယူလုိသူတိဧ။္ အတြိအၾကံဳတိ၊ တြိဟိခ်က္တိေရ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္တိ၊ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျခင္းတိနန့္ ေပါင္းစပ္ပလို္က္ေတအခါ ဆက္စပ္မွဳဟိလာစြာကို ပညာသင္ျခင္းနည္းနာ နိသွ်တခုအနိန္နန့္ ျပလုိက္ေတ။ ေနာက္ျပီးေက တတိယတခ်က္အနိန္နန့္ သင္ယူသူတိဧ။္ အသိအျမင္တိကို အခ်င္းခ်င္း ဖလွယ္စီပနာ အားလံုးသူတတူတူစုေပါင္းျပီးေက သူရုိ့ဘ၀တိကို နားလည္ပနာ၊ ျပဳျပင္ဖန္တီးႏုိင္ေအာင္ လုပ္ပီးလုိက္ျခင္းပင္ျဖစ္ေတ။
အေရးၾကီးစြာတခ်က္က သင္ျပသူေရ လူတိအတြက္ ေဂါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္လဲ ျဖစ္ေတပုိ္င္ ညႊန္ျပသူလဲ ျဖစ္ျပီးေက သင္ယူသူတိနန့္ ခရီးတတူတည္းလားရဖုိ့ လူလဲျဖစ္ေတ။ သက္ၾကီးပညာရီးအတြက္ စည္းရံုးေဆာင္ရြက္ေတလူတိ၊ သင္ျပသူတိေရ ယင္းခ်င့္ထက္ မပုိသင့္။ သင္ျပသူတိေရ သက္ၾကီးပညာရီးမွာ ပူေပါင္းပါ၀င္ကတ္ေတ သင္ယူသူတိနန့္တူတည္း တဆင့္တည္းဟိကတ္ရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ယင္းပုိင္ သင္ျပသူနန့္ သင္ယူသူတိ သာတူညီမွ်ျခင္းဟိျပီးေက ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္အက်ိဳးအတြက္ အလုပ္တတူလုပ္ကတ္မွရာ အသုိ္င္းအ၀ုိင္း နန့္ ျမိဳ ့ရြာႏုိင္ငံတိက လူသားအင္အားအရင္းအျမစ္ကုိ အျပည့္အ၀ အသံုးခ်ႏုိင္ကတ္ဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ယင္းပုိင္ အသိအျမင္ဗဟုသုတခ်င္းဖလွယ္ႏုိင္ေရ အေၾကာင္းအရာတိထဲက သင္ျပျခင္း နည္းစနစ္မ်ိဳးစံုကို က်င့္သံုးႏုိ္င္ေရ။
အေၾကာင္းအရာတစ္ခုခုအတြက္ အသင့္ေလ်ာ္ဆံုး နည္းစနစ္ကေတာ့ပညာသင္ခ်င္ကတ္ေတ အသုိင္းအ၀ုိင္း နန့္ ယင္းႏုိင္ငံကလူတိနိန္ထုိ္င္ကတ္ေတ အသုိင္းအ၀ုိင္းမွာ ျဖစ္ပ်က္နိန္ေရအေျခအနိန္၊ ဟိနိန္ေရ ပညာသင္ေထာက္ကူျပဳ အရင္းအျမစ္တိနန့္ဆုိင္ေရ။ လွ်ပ္စစ္မီးတိ၊ နည္းပညာ ကြ်မ္းက်င္သူတိ မဟိဘဲနန့္ (ပညာသင္ၾကားရီးစနစ္အတြက္) ပရုိဂ်က္တာတိ၊ လွ်ပ္စစ္သင္ပုန္းၾကီးတိ ဟိဖုိ့အတြက္ အခ်ိန္နန့္ ေဖသာ အကုန္က်ခံဖုိ့ ဆုိစြာေရ ေကာင္းေရစိတ္ကူးတခုမဟုတ္။ ယက္ျပတ္ၾကီြးျမီက်ပနာ ၾကြီးဆပ္နိန္ရေရ အသုိင္းအ၀ုိင္း၊ ႏုိ္င္ငံတခုအတြက္ စက္ပုိင္းဆုိင္ရာပစၥည္းတိလုိအပ္ေတ နည္းပညာပုိင္းကုိ ပညာရီးစနစ္မွာ အားထားနိန္စြာေရ အသံုး၀င္ဖုိ့မဟုတ္။ ေယဇုေၾကာင့္နန့္ ဆင္းရဲေရႏုိင္ငံတိအတြက္ စ်ီးသက္သာေရ သင္ေထာက္ကူျပဳ နည္းပညာတိကို သံုးရဖုိ့ ျဖစ္ေတ။ ယျပီးေက သင္ျပသူနန့္ သင္ယူသူတိ တြိဆံုေရနိန္ရာက နဂုိဟိနိန္ျပီးသား အရင္းအျမစ္ ပစၥည္း ပစၥည္းယတိကိုပင္ အသံုးခ်ကတ္ရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ကုိယ္ထူကုိယ္ထစနစ္ေရ ကေကာင္းေကာင္းေရ ပညာရီးနည္းစနစ္ျဖစ္ျပီးေက ရွိဆက္ျဖစ္လာဖုိ့ ဖြံျဖိဳးျခင္းတိအတြက္လဲ အေျခခံက်ေရ လုိအပ္ခ်က္တခုလဲျဖစ္ေတ။
သက္ၾကီးပညာရီး အဖြဲ ့အစည္း
ေဒအဖြဲ ့အစည္းတိစြာ သက္ၾကီးပညာရီးမွာ ကုိယ္ထူကုိယ္ထစနစ္ကို အမ်ားၾကီး ဦးတည္ဖုိ့လုိအပ္ေတ။ ေသျခာစြာတခုကေတာ့ ႏုိ္င္ငံတုိင္း လုပ္ကိုလုပ္ရဖုိ့ (၀ါ) လုပ္ဖုိ့ ဆႏၵဟိသင့္ေရ ျပီးျပည္စံုေရ (ပံုသီ) သက္ၾကီးပညာရီးအဖြဲ ့အစည္းဆုိစြာ မဟိ။ အဖြဲ ့အစည္းပံုစံစြာ ႏုိင္ငံတခုစီမွာျဖစ္တည္နိန္ေရ လုိအပ္ခ်က္၊ အရင္းအျမစ္၊ ယို္င္ေက်းမွဳ နန့္ ႏုိင္ငံရီးခံယူခ်က္ တိကိုလုိက္ျပီးေကရာ ပံုေဖာ္ရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ေခ်ာင္လႊဲလုိ့ မရစြာတခုက သက္ၾကီးပညာရီးတုိင္းအတြက္ အရင္းအျမစ္ဆုိစြာ လုိအပ္ျခင္းပင္ျဖစ္ေတ။ သင္ေထာက္ကူျပဳ အရင္းအျမစ္မဟိဘဲေတာ့ သက္ၾကီးပညာရီးတခု မျဖစ္ႏုိင္။ စီးပြားရီး အဆင္မေျပမွဳတိေၾကာင့္ ဆင္းရဲနိန္ေရႏုိ္င္ငံတိအတြက္ကအစုိးရတိကေတာ့ သက္ၾကီးပညာရီးအတြက္ ေဖသာကို ေခြ်တာပနာ သံုးစြဲရေရအတြက္ မလုိလားအပ္ေတ အေျခအနိန္တိ နန့္ ရင္ဆုိင္ကတ္ရေရ။ ေလ့က်င့္သင္ၾကားျပီးသားလူတိျဖစ္ေတ လူသားအရင္းအျမစ္ မဟိခါလဲ ယင္းလူတိကို သက္ၾကီးပညာရီးအတြက္ မသံုးႏုိင္ဘဲ ယင္းဟင့္ထက္ပုိလုိ့ျမင့္ေရ စီမံခန့္ခြဲရီးအလုပ္တိကို ပီးရေရ အေျခအနိန္တိလဲ ဟိကတ္ေတ။
အေဆာက္အဦးတိနန့္ သင္ျပသူတိကို အသံုးခ်စြာမွာ သက္ၾကီးပညာရီးအတြက္ အေခ်သူငယ္တိ ပညာရီးစနစ္ကို အတုလားခုိးစြာေရ ေသျခာေရ မွားယြင္းျခင္းတခုပင္ျဖစ္ေတ။ သက္ၾကီးပညာရီးအတြက္ အသင့္ေလ်ာ္ဆံုး သင္ျပသူတိေရ တျခားတျခားအလုပ္တိကို ပါတျပိဳင္တည္းလုပ္နိန္ကတ္ေတလူတိ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထဟိကတ္ျပီးေက ယင္းလူတိေရလဲ သင္ျပျခင္းအလုပ္ကိုပါ လုပ္ကတ္ေတ။ ေယဒါလဲ သင္ျပေရအလုပ္ကုိ အခ်ိန္ျပည့္လုပ္ႏုိင္ေရလူတိ (သုိ ့မဟုတ္) သက္ၾကီးပညာရီးနယ္ပယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးထဲမွာ ျဖန့္ၾကက္ပါ၀င္ႏုိင္ေရလူတိ ပါဖုိ့က မဟိမျဖစ္လိုအပ္ေတ။ ယင္းလူတိ ယင္းအလုပ္တိကို ထိထိေရာက္ေရာက္လုပ္ႏုိင္ဖုိ့အတြက္ လခတိ၊ သင္ေထာက္ကူျပဳပစၥည္းတိ၊ လုိအပ္ေတ အသံုးျပဳပစၥည္းတိလဲ ပီးဖုိ့လုိအပ္ေတ။ ယင္းပုိ္င္လူတိ ဇာႏွစ္ေယာက္လုိအပ္ေလ၊ ပညာရီးဌါန တစ္ခု (သုိ့) ၀န္ၾကီးဌါနေပါင္းစံုေအာက္မွာ ဇာပုိင္ထားရဖုိ့လဲ ဆုိစြာကေတာ့ လက္ဟိရပ္ရြာမွာျဖစ္နိန္ေရအေၾကာင္းအရာတိဘားမွာ မူတည္ျပီးေက တခ်ိန္ နန့္ တခ်ိန္ ကြဲျပားျပီးေက ျဖစ္လာႏုိင္ေရ။ ေသျခာစြာတခုကေတာ့ အကြ်န္ရုိ့တိ တန္ေဇးနီးယားႏုိင္ငံမွာေတာ့ ေဒပုိင္ အဖြဲ ့အစည္းျပသနာမ်ိဳးကို စိတ္ေၾကနပ္ေလာက္ေအာင္ ကုိ္င္တြယ္ မေျဖယွင္းႏုိင္သိမ့္။
ေယဇုနန့္ တုိးတက္ဖြံျဖိဳးမွဳတိ လုပ္ေဆာင္စြာတိ အာလံုးထဲမွာ သက္ၾကီးပညာရီးကို ပထမ ဦးစားပီးအနိန္နန့္ ထားရဖုိ့ျဖစ္ျပီးေက အစုိးရနန့္ တျခားအဖြဲ ့အစည္းတိက အရင္းအျမစ္တိကို ဆက္ကာဆက္ကာ သံုးစြဲရဖုိ့ျဖစ္ေတ။ ယင္းပုိင္ယာ အစုိးရက ႏုိင္ငံရီးနန့္ုဆုိင္ေရ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တိ ခ်က္ခါလဲ ေဒသက္ၾကီးပညာရီးကို ဦးစားပီး ဆံုးျဖတ္သင့္ေရ။ သက္ၾကီးပညာရီးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေတအတြက္ နန့္ ယင္းဟင့္ေရ လြတ္လပ္ေတ လူသားတိက သူရုိ့ အနာဂတ္တိအတြက္ လုိအပ္ခ်က္တိကုိ ေတာင္းဆုိဖုိ့အတြက္ အင္အားတရပ္လဲ ျဖစ္လာေရ။
ပညာရီးေရ လူတိကို သိခ်င္စိတ္တိဟိလာေအာင္၊ အေတြးအျမင္ေဟာင္း၊ အေျခအနိန္ေဟာင္းတိကို မိန္းခြန္းထုတ္ဖုိ့အတြက္ ပံ့ပုိးကူညီပီးေရ။ ပညာတတ္ေတ ရြာက လူတိေရ ဥပမာ ရုိးသားမွဳမဟိေရ စရင္းစစ္တိ၊ အာဏာရွင္ဆန္ေရ ေခါင္းေဆာင္တိ အျပဳအမူကို လံုး၀ ခြင့္လြတ္ကတ္ဖို့မဟုတ္။ ပညာတတ္ေတလူထုစြာ သူရို့ရြီးေကာက္တင္ေျမာက္လုိက္ေတ အမတ္တိ၊ ယုတ္စြာအဆံုး သမၼတကိုေတာင္ စိန္ေခၚျပီးေက မိန္းခြန္းတိ မိန္းကတ္ဖုိ့။ ေယဇုနန့္ အစုိးရဌါနတိမွာ သက္ၾကီးပညာရီးေရ ေဂ်ာင္ထုိးခံလာရေရ။ ယင္းသက္ၾကီးပညာရီးလုပ္ေဆာင္ခ်က္တိကုိလဲ သတင္းစာတိ၊ ဗိုက္စကုပ္နန့္ တီဗြီ ပုိင္သွ်င္တိနန့္ အယ္ဒီတာတိက သူရုိ့ ပုဂၢလိက အျမင္တိနန့္ ေျခဖ်က္ တုိက္ခုိက္လာစြာတိဟိေရ။ အကြ်န္ရုိ့ တန္ေဇးနီးယားႏုိင္ငံက သက္ၾကီးပညာရီးကေတာ့ ယင္းဟင့္တိနန့္ လြတ္ကင္းေရ ျခြင္းခ်က္တခုလုိ့ေတာ့ မဆုိလုိပါ။ အကြ်န္ရို့ယံုၾကည္ခ်က္ တိနန့္ ခ်မွတ္ထားေရ ေပၚလစီတိက ယွင္းလင္းျပတ္သားေရ။ ေယဒါလဲ လက္တြိလုပ္ေဆာင္ခ်က္တိကေတာ့ ေ၀ဖန္မွဳတိကနိန္ မလြတ္ကင္းႏုိင္သိမ့္ပါ။
သက္ၾကီးပညာရီးကို ဦးစားပီးအနိန္နန့္ ေဆာင္ရြက္ေကေတာင္မွ ယင္းဦးစားပီးထားစြာကနိန္ ထပ္လုိ့ ဦးစားပီးတိကို ေဆာင္ရြက္ဖုိ့လုိအပ္ေတ။ သက္ၾကီးပညာရီးအတြက္လုိအပ္ေတ အရင္းအျမစ္တိစြာ ကေကာင္းမ်ားမ်ားစားစား မဟိ။ ဆင္းရဲေရႏုိင္ငံတိနန့္ ခစ္ေနာက္ျပန္ဆြဲေရ ႏုိင္ငံတိမွာ အရင္းအျမစ္တိစြာ လုိအပ္ခ်က္တိနန့္ ႏွိဳင္းစားေက ကေကာင္းအနည္းေခ်ရာဟိေရ။ ေယဇုနန့္ ေယဘုယသေဘာဆန္ေရ ပညာရီး၊ ကြဲျပားျခင္းနားျပီးေက စနစ္တက်လုပ္ထားေရ လူထုပညာရီး၊ ေရဒီယို၊ စာပီတိကို လူထုဘားတုိ့ အလံုးအရင္းျဖန့္ျဖဴပီးျခင္း၊ ေက်ာင္းနိန္ပညာရီး၊ ၾဆာအတတ္သင္ပညာရီး၊ မေလ့က်င့္ထားေရ ၾဆာတိအတြက္ နည္းပညာတိ ျမင့္တက္ျခင္းဆုိစြာတိထဲက တခုခုကို ရြီးျခယ္ရဖုိ့ျဖစ္ေတ။
ေျပာခ်င္စြာက အထက္ကေျပာခေရပုိင္ မဟိမျဖစ္လုိအပ္ေတ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တိကို ခ်င့္ခ်ိန္ပနာ ရြီးျခယ္ဖုိ့ အေကာင္းဆံုး ရြီးျခယ္မွဳဆုိစြာလဲ မဟိ။ ဇာရြီးျခယ္မွဳက သင့္ေလ်ာ္ေလဆုိစြာက လူတိမွာဟိေရ အသိအျမင္အဆင့္၊ နယ္ပယ္အရပ္ရပ္ကို နားလည္ႏုိင္ျခင္းအဆင့္၊ လူတိမွာဟိေရ သင္ေထာက္ကူျပဳအရင္းအျမစ္ တျခား အသံုး၀င္ေရ ပစၥည္းပစၥည္းယတိဘားမွာရာ မူတည္ေရ။ အကြ်န္ရုိ့ တန္ေဇးနီယားမွာကေတာ့ ဒုကၡတိ၊ အျဖစ္ဆုိးတိၾကံဳလာေက ေျပာကတ္ေတ “အရာရာ ဘုရားသခင္ အလုိအတုိင္းယာ” ဆုိေရ အဆင့္ကို ေက်ာ္ချပီးကတ္ယာျဖစ္ေတ။ ေယဇုေၾကာင့္နန့္ လူတိကို သူရုိ့ဖြံျဖိဳးျခင္းအတြက္ လုိအပ္ေတ တန္ဆာပလာတိျဖစ္ေတ စာတတ္ေျမာက္ရီး၊ က်မ္းမာရီးအတြက္လုိအပ္ေတ အသိအျမင္ ဗဟုသုတ၊ ထုန္လုပ္ျခင္းအတြက္ လုိအပ္ေတ တုိးတက္မွဳတိ၊ သူရုိ့နိန္ထုိင္ေရ နိန္ရာတိတုိးတက္ရီး၊ ယျပီးေက ယင္းလုိအပ္ခ်က္တိ ျပည့္စံုဖုိ့ အေျခခံလုိအပ္ခ်က္တိကို ရဟိဖုိ့ ကူညီနိန္ကတ္ဗ်ာယ္ျဖစ္ေတ။
ေယဒါလဲ ဒုတိယအဆင့္အနိန္နန့္ အကြ်န္ရုိတိမွာ အရင္းအျမစ္တိမလံုေလာက္ေတအတြက္နန့္ အခက္အခဲတိ ရင္ဆုိင္ကတ္ရေရ။ ယင္းဟင့္က ဖြံျဖိဳးျခင္းတိလုပ္ဖုိ့ လူတိအရည္အခ်င္းတိ ျပည့္မီွလာခါ သူရိ့တိ အသံုးျပဳဖုိ့ ထယ္သြားတိ နန့္ ေဆာက္လုပ္ရီးပစၥည္းတိကို သင့္တင့္ေရ စ်ီးႏွဳုန္းနန္ံ သူရုိ့၀ယ္ယူႏုိင္ေအာင္လုပ္ပီးဖုိ့ေရ ကိစၥပင္ျဖစ္ေတ။ ေယဒါလဲ ဆုိရုိးတခုကေျပာထားေရအတုိင္း တန္ဖုိးဟိေရ ဇာအရာကုိမွလဲ အလြယ္ကာေခ် နန့္မရ။ ယင္းပုိင္ယာ သက္ၾကီးပညာရီးဆုိစြာလဲ တန္ဖုိးမဟိေရ အရာတခု မဟုတ္။ ယင္းသက္ၾကီးပညာရီးဆုိစြာလဲ လြတ္္လပ္ေတ လူမွဳအသုိင္းအ၀ုိင္းက လြတ္လပ္ေတလူတိ တုိးတက္စီဖုိ့ အဓိက ေသာ့ခ်က္ပင္ျဖစ္တယ္။ ယင္းသက္ၾကီးပညာရီးဧ။္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္က လူတိကို သူရုိ့အတြက္ စုိင္းစားတတ္လာေအာင္၊ သူရုိ့ကုိယ္ပုိင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကုိ ခ်တတ္လာေအာင္၊ ယင္းဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ေအာင္အတြက္ပင္ျဖစ္ေတ။
ငါ…လူတစ္ေယာက္
ေနာက္ကုန္းမွာ
ဘူးသီးပုိးနိန္၊
သူ ့ကို လုိင္စိဖ်စ္ပနာ
ငါ့ကို ထမ္းလုိ့လားဖုိ့လဲ ခုိင္းေရ၊
ငါကုိယ္တုိင္နန့္ သူမ်ားတိကိုေတာ့
ယင္သူ ့အတြက္ ၀မ္းနည္းေၾကာင္းေျပာပနာ
သူ ့၀န္ထုပ္၀န္ပုိးျဖစ္ေတ ငါ့ကုိ ေလွ်ာ့လားစီဖုိ့
သူ ့ေနာက္ကုန္းကနိန္ ငါ့ကို မခ်ဘဲ
ျဖစ္ေတနည္းနန့္ တခုခုလုပ္ဖုိ့ေျပာေရ….။ (လီယုိေတာ္စတြိဳင္း)
ေမာင္ေမာင္
(Jullus Kambarage Nyerere ရီးေရ Adult education and development ကိုဘာသာျပန္ပါသည္။)
No comments:
Post a Comment